Klaar met de kerk?

Een tijd geleden las ik het artikel: ´Zijn we een beetje klaar met de kerk´? Je zou kunnen denken: bepaald geen bemoedigend artikel, als je als predikant net in een nieuwe gemeente begint. Maar aan de andere kant misschien niet minder uitdagend. Het gaat over mensen die jarenlang betrokken zijn geweest bij de kerk en die langzaam weg van de kerk raken, omdat die kerk hen eigenlijk niet meer zoveel zegt. Dat het allemaal wel waar en mooi is, maar dat het toch verveelt. Een vrouw komt erin aan het woord en zegt: ´ik hoor dat als je Jezus gevonden hebt, je steeds meer vreugde in Hem vindt. Ik ervaar dat niet zo´. Haar man, zo zegt ze, zit in hetzelfde schuitje en is ´het hele kerkelijke circus´ zat. ´Ik zou een gevorderde gelovige moeten zijn´, had ze later in een persoonlijk gesprek gezegd. ´Een voorbeeld voor mijn kinderen en kleinkinderen, maar ik ervaar het tegendeel´. Het zijn dus blijkbaar niet alleen maar 20-ers en 30-ers die zulke ervaringen met de kerk hebben.
Geloof dat onder trouwe kerkgangers dreigt te verkruimelen. Je merkt het, zo schrijft het artikel, aan kerkgang zonder verlangen naar ontmoeting met God, aan Bijbellezen zonder verwachting en verrassing, aan kwijnend gebedsleven.
Het is goed om dit te benoemen, zegt het artikel, omdat mensen er zelf misschien niet snel mee voor de dag durven te komen. Uit schaamte, omdat je voor je gevoel faalt. Of uit angst om veroordeeld te worden. Al zijn er ook die niet meer zo de behoefte hebben om het aan de orde te stellen en zich stilzwijgend terugtrekken.

Wat nu? Het artikel biedt goede handreikingen, vind ik. Niet oordelen, maar ontmoeten, daar komt het op neer. Zo kan geloof te makkelijk zijn aangepraat, zonder dat het je eigen is geworden. Zeg dat dan, adviseert het artikel, en wacht er niet mee totdat je op den duur met stille trom vertrekt. Zeg het, wees er niet bang voor, hoe confronterend dat misschien ook kan zijn, want zo gaan we het wel over de echte dingen hebben in plaats van met standaard christelijke taal aan te komen en met antwoorden die je weinig meer zeggen.
Want het gaat niet om goed of fout. Niet om wij en zij, binnen- en buiten kerkelijk. Maar om of je van harte betrokken wilt zijn bij elkaar. In het artikel werd daar nog bij gezegd: ´Ga het gevecht aan. Als God er werkelijk is, zal Hij vroeg of laat antwoord geven´.

Geen ontmoedigend artikel, vond ik. Wel uitdagend. Kerk en geloof kunnen twee erg van elkaar verschillende dingen worden. De kerk kan mooi en inspirerend worden, als je geloof op orde is. Maar als de kerk niet dynamisch is, niet anticipeert op de wereld om haar heen, kan de kerk saai worden, terwijl je je geloof op orde zou willen krijgen. Nogal wat jongeren, merk ik, gaan niet meer naar catechisatie. Hebben we hun vragen en suggesties serieus genomen? Het uitgangspunt ´zo zijn nu eenmaal onze manieren´ kan moordend zijn voor nieuwe spontane ideeën. Zou er niet ruim baan moeten zijn voor jongere generaties, zonder de oudere generaties te kort te doen?

Op het spectaculaire moment waarop het volk Israël bevrijd wordt uit Egypte, de woestijn intrekt richting beloofde land, trekt er een grote groep mensen van allerlei herkomst met hen mee (Exodus 12 vers 38). Ze maken geen deel uit van dat volk, maar hebben blijkbaar iets gehoord over hoop op nieuwe toekomst. God heeft blijkbaar oog voor anderen die niet meteen zo duidelijk deel uit (willen) maken van de kudde. Kijk maar naar zijn Zoon, die niet alleen oog had voor zijn eigen mensen, maar altijd ook voor de grote menigte.

Een appèl aan ons, lees ik erin, om nadrukkelijk ook oog te hebben voor degenen die niet (meer) mee willen naar de kerk. ´Ze willen niet meer mee´ ligt niet alleen aan hen. Je moet ook bereid zijn kritisch naar jezelf te kijken.

Veel geduld, ruimte geven, vertrouwen bieden. Lange adem. Benoemen, luisteren, meebewegen met en reageren op de cultuur waarin we leven, zonder daarmee het Kind (Evangelie) met het badwater weg te gooien. Dat zou een boeiende en Bijbelse weg kunnen worden, richting beloofde land. Doet u, doe jij, mee?

ds. Gert Oostermann.